Cuma Hutbesi

Editör

İslamın beş şartından biri olan zekât ancak yoksullara, düşkünlere, zekât toplayan memurlara(şimdiki zamanda bunlar yok), müellefe-i kulub=kalbi İslâm'a ısındırılacak olanlara, esirlik ve kölelikten kurtulmak isteyen (esir ve kölelere ki şimdi köle ve esaret sistemi yok). Borçlulara, Allah yolunda olanlara, parasız kalmış yolcuya mahsustur. Allah âlim ve hakîmdir." Tevbe:60

Buna göre zekât verilecek kimseler şunlardır:

Zekât verirken öncelikle şuna dikkat etmemiz gerekir; Müttakiler yani ALLAH’tan korkan ve itaat edenler, böyle yapılınca onların takvaları daha da artar. Mükâfatı ise çok büyük olur.

Peygamber efendimiz (s.a.v.) “Yemeğinizi ALLAH’tan korkanlara yedirin, sadakalarınızı da mü’minlere verin.”buyurmuşlardır. Bunun için en iyisi gelen nimetin ALLAH’tan olduğunu bilip de ALLAH’a şükredenleri seçmektir. Zira kulların en şükredenleri, nimeti ALLAH’tan bilen kullardır.

Muhakkak böyle insanlara yapılan yardımlar bayan/erkek kaybolmaz. Dikkat edeceğimiz hususlardan biri ise ilim sahibi ihlâslı fakir ve miskinleri arayıp bulup seçmektir.

Zira kulların en çok şükredenleri ilim sahibi olup nimetin mutlak ALLAH’tan geldiğini bilir. Bu tür insanlara yapılan yardımlar mutlaka karşılığını görür ve kaybolmaz.

Zira ALLAH rızasını kaznmak niyeti ile ilim tahsil etmek ibadetlerin en büyüğüdür. İbn-i mubarek (r.a.) sadakalarını bilhassa âlimlerin ilim talep edenlerin fakirlerine verirdi.

Kendisine sorulduğunda ise; “Ben, peygamberlikten sonra ilimden daha üstün bir rütbe olduğunu zannetmiyorum. İlim tahsil edenlerin ihtiyaçlarını karşılayarak, okumalarını temin etmek daha makbuldür.”diye cevap vermiştir. Kendisini ilim tahsil etmek ve ilim öğretmek şartı ile meşgul olanlar, zengin olsalar dahi zaruri ihtiyaçları için zekât veya sadaka-i cariye almaları caizdir. Zira talebe çalışıp kazanmaktan acizdir.

Zekat kimlere verilebilir:
1. Fakirler: Nisap miktarından az bir malı olan, dinen zengin sayılmayan kimselerdir.

2. Miskinler: Aslında miskin hiçbir şeyi olmayan kimselerdir. Bunlar fakirlerden daha düşkün durumda olanlardır.

3. Borçlular: Borcundan fazla nisap miktarı malı bulunmayan ve borcunu ödeyemeyecek durumda olan kimselerdir.

4. Yolcular: Memleketlerinde malı olduğu halde, memleketinden uzak düşüp yolda parasız kalan, elinde bir şey bulunmayan kimselerdir. Bunlara, memleketlerine gidebilecek kadar zekât verilebilir. Memleketine gidecek kadar parası varsa bu gibilere zekât verilmez.

5. Allah Yolunda Olanlar: Yani elinde mali imkânı olmayıp cihada katılamayanlar, Hac için yola çıkıp parasını kaybetmek, çaldırmak veya başka bir suretle kaybedenlere, ALLAH yolunda ilim tahsil edenlere(velev ki zengin olsalar bile) verilir. Kendilerine zekât verilebilen kimselerin her birine ayrı ayrı zekât verilebileceği gibi, yalnız birine de verilebilir.

Fakirlere zekât verirken şu sırayı gözetmek daha faziletlidir:
a) Önce fakir olan kardeşler,
b) Kardeş çocukları,
c) Amca, hala, dayı ve teyzeler,
d) Bunların çocukları,
e) Diğer mahremler,
f) Komşular
g) Meslektaşlar
h) Zekât verecek kişinin bulunduğu köy ve şehir halkı.

Bir kimse, kendi yakınları muhtaç durumda iken onları bırakıp başkalarına zekât verse, zekât borcunu ödemiş olmakla beraber sevabına nail olamaz.

Zekât, malın bulunduğu yerdeki fakirlere verilir, bir başka yere nakledilmesi mekruhtur. Ancak başka yerdeki yakınları ve ihtiyaç sahipleri varsa, nakledilmesi caiz olur. Zekât parasını günah yolunda harcayacak veya israf edecek olan kimselere vermek doğru değildir.

Mustafa Hamdullah ERGİN