Habercilik ve Türkçeyi kullanmak…
Mustafa Hamdullah ERGİN
Haber nedir? Habercilik nedir? Haberciliğin kuralı nedir? Türkçe nasıldır? Görsel veya kitap, gazete, mecmua, dergi gibi yazılı yayında hangi Türkçe yahut da dil kullanılır?
HABER KURALI
Haberde 5 N, 1 K kuralı uygulanır. Nedir 5 N, 1 K. Ne, nerede, ne zaman, niçin, nasıl ve kim bu soruların cevabı haberin içeriği veya içinde bulunuyorsa veya en azından 4N, 1 K bulunuyorsa haber özelliği taşır.
Aksi halde bu yazı haber değildir.
Örnek verecek olursak;
1-Ne: olay nedir? (Trafik kazası),
2-Nerede: Olayın geçtiği yer. Şehir, köy, kasaba, yerleşim yeri veya dışı…)
3-Ne zaman: olay ne zaman olmuştur. (Trafik kazası dün oldu.)
4-Niçin: Olayın çıkmasına sebep nedir. (Trafik kazası aşırı hız yüzünden olmuştur.)
5-Nasıl: Olayın meydana geliş şekli: (Bilecik istikametinden gelen otobüs ile Sakarya istikametinden gelen arabanın çarpışması sonucu 1 ölü 3 yaralı.)
6-Kim: Olayın kahraman/kahramanları. (Kazaya sebep olan araçların sürücülerinin isimleri, araçların plakaları ölen ya da yaralanan kişilerin isimleri.)
5N,1K kuralına uygun yazılmış haberler okuyucu(kari)nun kafasında soru(sual)işareti bırakmaz.
Haberi yapan muhabir tamamen tarafsız davranıp hakkın ve haklının sesi olmalıdır. Haber yazısına kişin kendi görüş ve düşünceleri kesinlikle yansıtılmaz. Ancak kişisel görüş ve düşüncelerini makale olarak yayınlayabilir.
Örneğin: Kişi bir futbol takımı veya siyasi partiyi tutuyor olabilir. Bu şahış ne kadar fanatik(tutucu)olursa olsun yaptığı haber tamamen yansız tarafsız diğer bir deyimle nötr olmalıdır.
Muhabir haberi kendi ağzına veya şivesine göre değil KÜLTÜR dili olarak kullanılan İSTANBUL ağzıyla yazmalıdır.
Kafa karıştıracak, şüphe uyandırıcı, iftira ve asparagas(uydurma veya şişirme)haber yazmamalıdır. Çok uzun metinli olan yazılara mutlaka yalan karışır. Haber kısa ve öz olmalıdır.
Bizler haberin ana kaynağına kadar bizzat giderek yerinde görüp inceler gerekli notları alır fotoğraf çekerek en iyi ve kaliteli bir şekilde haberimizi okurlarımıza sunarız.
Bir gazete sahibi, usta bir kaleme kendi gazetesinde yazı yazmasını teklif eder. Yazar “uzun yazılar için 3 altın, kısa yazılar için 5 altın isterim.”der. Bunun için haber yazısı kısa ve öz yazılar tercih edilir.
TÜRKÇE KATİLLİĞİ VE TÜRKÇEYİ KULLANMAK
Yazdığımız makale ve haberlerde mutlaka Türkçe kullandığımız gibi yazı dili olarak KÜLTÜR DİLİ’ni kullandık. Mesela: GEYVE HABER Gazete olarak çıktığı zaman taş baskı veya taş üzerine yazılmış yazı gibi anlamları ifade eden "YAZITSAL BASIN" dedik. Hâlbuki İtalyanca’dan alma Gazetta kelimesinin Gazete şeklinde söylenişini de kullanabilirdik.
Yahut da halk arasında galat bir şekilde söylenen kaste veya gaste şeklinde de yazabilirdik. lakin kelimelerin, yan anlamı, hakiki anlamı, mecaz anlamı, düz anlamı, deyim anlamı, terim anlamı, lügat(sözlük)anlamı..gibi onaltı(16)değişik anlamı vardır. Oysaki bizim konuşma ve yazı dilimiz aynıdır. Türkiye de kullanılan Türkçeyi ağızları ve şiveleriyle konuşmanın yanı sıra yerel konuşulan Türkçeyi dahi iyi bilenlerden biriyiz. TDK bile hangi kelimeyi nerede kullanacaklarını yazıp gönderenlerden biri olduğumuz da mutlaka bilinmelidir.
Bazı eşhasın(şahısların) dediği gibi Türkçe Katili değiliz. Kaldı ki şimdiye kadar binlerce kitap dercetmişiz. Onların evlerinde bulunan kitap kadar bizim evimizde Lügat(sözlük)var.
Bizim kelime dağarcığımızda binlerce kelime mevcut. Yani biz Helva demesini de, Halva demesini de çok iyi bilenlerden biriyiz.
YORUMLARA GELİNCE
Sitemizde yaptığımız değişiklik(tadilat)ten sonra yorum yapan okurlarımızın bizzat ad ve soyadları ile kimlik numaralarını girerek üye olabilecekler üye olduktan sonra yorum yapabileceklerdir.
Yani rast gele bir isim veya isme benzemeyen tırı vırı lakapla yorum yapamayacakları gibi yorumları da kale alınmayacaktır.
Yani yorumcunun IP numarası ve ismi bizim tarafımızdan mutlaka görülecektir. Saygılarımla.
*************** *************
GÜZEL SÖZLER
İNSANI KARAMSARLIĞA İTEN GELECEKTE YAPACAKLARI DEĞİL, GEÇMİŞTE YAPTIĞI HATALARIN SONUÇLARIDIR.
TELAFİSİ OLMAYAN YAŞAMIN DEĞERİNİ KENDİNE VEREMEZSEN BAŞKALARINDAN UMUT ETMEMELİSİN.
İNSANIN DUYGULARINDAKİ ASIL İNSAN HAYATIDEĞERSİZ DUYGULAR PEŞİNDE HARCANACAK KADAR UCUZ DEĞİLDİR.
HAYATI KÖTÜ KILAN VERDİĞİNİZ DEĞERLERİN KARŞILIĞINI ALAMAMANIZDIR.
GEÇMİŞİN ÖNEMİNİ BİLEMEZSEN GELECEĞE GÜVENLE BAKAMAZSIN.
ASIL ÖNEMLİ OLAN ALDIĞIN DARBELER DEĞİL, AMACINA ULAŞIP ULAŞMADIĞIDIR.
ZAMANINDA İSTEKLERİN YERİNE GELMEMESİ GÜVENSİZLİĞE SEBEBİYET VEREBİLİR.
GERÇEK DEĞERLERE İHANET EDENLER KARANLIK DÜNYALARINDAN ÇIKAMAYANLARDIR.
İNSANLAR ANLAMALIDIR SEVGİNİN PAYLAŞILABİLDİĞİNDE ÖNEM KAZANDIĞINI.
İNSAN YAPTIKLARININ DOĞRU OLUP OLMADIĞINI, SADECE SONUÇLARINI GÖRDÜĞÜNDE ANLAYABİLİR.
********************** *******************
Bir dahaki yazımda buluşuncaya dek kalın sağlıcakla.
hamdullahergin@gmail.com
