Sandıkta Nasıl Oy Verilecek?

Mustafa Hamdullah ERGİN

RENKLERE GÖRE PUSULA
Oy pusulalarından turuncu renkli olanlar il genel meclisi, mavi renkli olanlar belediye başkanlığı, sarırenkli olanlar belediye meclisi, beyaz renkli olanlar ise belediye başkanlığı seçimlerinde kullanılacak.

Köy muhtarlığı ve köy ihtiyar meclisi, mahalle muhtarlığı ve mahalle ihtiyar heyeti seçimlerinde adaylık usulü bulunmadığından, seçime girecek kişiler, seçime gireceklerini belirtmekle ve kendilerini tanıtmakla sınırlı olarak etkinlik gösterebilecek.

Seçime girecek muhtar adayları, oy verme gününden önce, gerek resimli gerekse kendisini yazı ile tanıtıcı nitelik taşıyan el ilanı dağıtabilecek.
Oy pusulaları bastırılabilecek ve bilgisayar, daktilo, fotokopi ve teksir gibi her türlü araçla çoğaltılabilecek veya kapalı oy verme yerinde seçmenler tarafından beyaz kağıda da yazılabilecek.

Muhtarların oy pusulaları için ancak beyaz kağıt kullanılabilecek ve renkli kağıtlara basılmış veya yazılmış oylar geçersiz sayılacak. Muhtar adayının adının yazılı olduğu oy pusulaları, YSK'ca hazırlanan çift mühürlü mor renkli zarfa konularak oy sandığına atılacak.

OY VERME SAATLERİ
Yaz saati uygulamasına 29 Mart Pazar günü saatlerin bir saat ileri alınmasıyla geçilecek. YSK yetkilileri, uygulamanın oy verme günü olan 29 Marta denk gelmesi nedeniyle seçmenleri saatlerini ayarlamaları konusunda uyardı.
Adıyaman, Ağrı, Artvin, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Kars, Malatya, Kahramanmaraş, Mardin, Muş, Ordu, Rize, Siirt, Sivas, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Van, Bayburt, Batman, Şırnak, Ardahan, Iğdır ve Kilis'te 07.00-16.00, bu illerin dışında kalan illerde ise 08.00-17.00 saatleri arasında oy kullanılabilecek.
Yüksek Seçim Kurulunca belirlenen oy vermenin bitiş saati geldiği halde sandık başında oylarını vermek üzere bekleyen seçmenler varsa, sandık kurulu başkanı bunları saydıktan sonra sırayla oylarını kullanmalarına izin verecek.
Her seçmen, hangi sandık seçmen listesine yazılmış ise ancak o sandıkta oy kullanacak.

19 PARTİ YARIŞACAK

Yerel seçimlerde, 19 siyasi parti yarışacak. Partilerin oy pusulasındaki yerleri şöyle:

1. sıra: Anavatan Partisi
2. sıra: Milliyetçi Hareket Partisi
3. sıra: Liberal Demokrat Parti
4. sıra: Demokratik Sol Parti
5. sıra: Demokratik Toplum Partisi
6. sıra: İşçi Partisi
7. sıra: Cumhuriyet Halk Partisi
8. sıra: Hak ve Özgürlükler Partisi
9. sıra: Büyük Birlik Partisi
10. sıra: Barış ve Demokrasi Partisi
11. sıra: Millet Partisi
12. sıra: Özgürlük ve Dayanışma Partisi
13. sıra: Türkiye Komünist Partisi
14. sıra: Demokrat Parti
15. sıra: Saadet Partisi
16. sıra: Adalet ve Kalkınma Partisi
17. sıra: Bağımsız Türkiye Partisi
18. sıra: Emek Partisi
19. sıra: Halkın Yükselişi Partisi

OY VERME YERLERİ

 Kapalı oy verme yerleri, oyların gizliliğini ve seçmenlerin oylarını tam bir serbestlik içinde vermelerini sağlayacak, dışarıdan içerisinin gözetlenmesine imkan bırakmayacak durumda olacak.

 Sandıkların, kapalı oy verme yerinin ve sandık kurulunun yerleştiği yer merkez olmak üzere yüz metre yarıçaplı alan sandık alanı olacak. Sandık alanına, sandık kurulu başkan ve üyeleriyle oy vermek üzere gelen seçmenler, siyasi partilerin adayları ve gözlemcileri, bağımsız adaylar ve gözlemcileri dışında hiç kimse giremeyecek.

Sandık başında görevli partili kurul üyeleri, adaylar ve gözlemciler (müşahitler), rozet, amblem veya partisini belirtir herhangi bir işaret taşımayacak.

Sandık kurulu başkan ve üyeleri, oy verme günü göreve başlamadan önce ilk iş olarak sandık başında bulunanlar önünde ant içecekler ve sandığın boş olduğunu kontrol edecekler.

Sandık alanında düzeni sandık kurulu başkanı sağlayacak. Başkan düzeni bozmaya yeltenenleri uyaracak, uyarıyı dinlemeyenleri sandık alanı dışına çıkarabilecek.

Sandık alanında alınacak tedbirler, seçmenlerin sandık başı işlemlerini izlemelerini engelleyecek nitelikte olamayacak. Sandık kurulu başkanının çağırdığı zabıta kuvvetleri dışında zabıta amir ve memurları ile resmi üniforma giymiş kimseler ve silah taşıyanlar sandık alanına giremeyecekler.

Seçmen olarak o sandıkta oy kullanması gereken subay, astsubay, zabıta amir ve memurları ancak sivil elbise ile sandık alanına girip oylarını verebilecek.

Oy verme işlemi sırasında gebeler, hastalar, özürlüler ve yaşlılara öncelik tanınacak.

Sandık başında seçmene vereceği oy hakkında hiç kimse müdahale, telkin ve tavsiyede bulunamayacak. Seçmenler oylarını kullandıktan sonra sandık başından ayrılacaklar.

Okuma-yazma bilmeyen seçmene, yardım istemesi durumunda, sandık kurulu başkanı parti işaretlerinin hangisinin hangi partiye ait olduğunu açıklayacak.

PARMAK BOYAMA YOK

298 sayılı Kanun'da 5749 sayılı Yasa ile yapılan değişiklikle, seçmenlerin parmaklarının boyanması uygulamasından vazgeçilerek, T.C Kimlik Numarası bulunan bir belgeyle oy kullanma zorunluluğu getirildi.

Bu nedenle vatandaşlar, üzerinde T.C Kimlik Numarası bulanan nüfus cüzdanının yanı sıra üzerinde T.C Kimlik Numarası bulunan resmi daireler veya iktisadi devlet teşekküllerince verilen soğuk damgalı kimlik kartı, pasaport, evlenme cüzdanı, sürücü belgesi, sarı basın kartı, askeri kimlikler ve hologramlı öğrenci kimlikleri gibi belgelerle oy kullanabilecek.

Üzerinde T.C Kimlik Numarası bulunan bir belgeye sahip olmayan vatandaşlar ise nüfus dairelerinden aldıkları ''Nüfus Kayıt Örneği''ni geçerli kimlikleriyle birlikte ibraz etmeleri halinde oy verebilecek.