Osmanlıca Bilmenin Önemi

Mehmet AYDOĞAN

DİLİN ÖNEMİ

Milletleri millet yapan ve o milleti diğer milletlerden ayrı bir millet yapan temel esaslardan birisi de o milletin kullandığı dil ve alfabesidir. 

Dil; fikir dünyasının tezahürüdür, kendini ifade edebileceği iletişim aracıdır. Milletin hatırası, ruhu, özü, mayasıdır. Dilini kaybeden milletler, hatırasını, hafızasını hem ferdi hem de milli kimliğini, açıkçası her şeyini kaybetmeye yüz tutmuştur. Dil şuurunu kaybeden bir millet, millet olma şerefini kaybetmekle yüz yüze gelir. 

Lisan ve yazısını kaybeden bir millet, hafızasını kaybetmiş demektir. Böyle bir millet, kendi kültürüne ve tarihine yabancılaşır, geçmişte ne olduğunu unutur, bugün ve gelecekte ne olacağını bilemez hale gelir.

OSMANLICANIN ÖNEMİ

Osmanlıca; Türklerin yüzyıllar boyunca geliştirdikleri özgün bir dildir. Hem Arapçadan hem Farsçadan faydalanmış ama ikisi de olmamıştır. Gelecekle geçmiş arasındaki köprüyü sağlam kurabilmenin yolu, Osmanlı Türkçesini okuyup anlayabilmekten geçmektedir. Millî kültürümüzün temelini oluşturan eserlerimizin hemen hemen tamamı, Osmanlıcayla yazılmıştır. Hâlbuki yeni neslimiz, dedesinden kalmış bir kitap veya eski bir tapu senedinin, bir paranın, bir çeşme kitabesi, tarihî bir çarşı girişi ya da belki her gün altından geçtiği üniversite giriş kapısında yazılı olan Osmanlıca metnini okuyamadığı gibi, gerek ne manaya geldiği, gerekse estetik zevkini yudumlama imkânından mahrumdur.

ŞAHESER TABLOLAR

Tarih önünde bizden sonraki nesillere köprü olabilme mesuliyetimiz bir yana, sadece sanat noktasında dahi uzak kaldığımız bu mirasın, birçoğu üslup sahibi ve kendi başına ekol olan güzîde hattatlarımızın göz nurlarıyla bir dantelâ gibi işledikleri o kıymet biçilemeyen cânım eserlerinden niceleri, artık yabancı müze ve koleksiyoncuların en güzel köşelerini süslemektedirler. Oysaki kendi memleketimizde ecdadımızın bizlere birer emaneti, birer yadigârı olan ve bir kısmı, aylar süren çalışmalarla ancak hazırlanabilmiş hususi kâğıtlar üzerinde eşsiz birer tabloya dönüşen veya bazen pirinç bir levha ya da mermere asırlara meydan okurcasına kazınan, bazen de uğruna gözünü bile kaybetmek bahasına bir câmi kubbesine ilmek ilmek işlenen ve akıllara durgunluk veren hat sanatı numuneleri bugün, apayrı ve şaşılacak bir kadirbilmezliğin incitici yalnızlığına terkedilmişlerdir.

Ecdadımızın her zaman şeref duyduğumuz bin yıllık şanlı bir tarih koridorundan bizlere armağan ettikleri sayısız güzîde eserler fikrî boyutta da bugün çoğumuza, maalesef bir turiste olduğu kadar uzak, anlamsız ve yabancıdır.

Şu halde günümüz gençliğinin hissesine, dedelerinin birkaç bin sene önceki kültür mirasını rahatlıkla okuyup anlayabilen diğer milletlere imrenmek mi düşüyor?

Neden biz de kendi çocuğumuza, araştırdığı herhangi bir mevzuda, ecdadının birikimine birinci elden uzanabilme imkânını tanımayalım? Çok boyutlu bir altyapıya sâhip ve tarihine yabancı kalmamış, büyüklerine sevgisini ve saygısını kaybetmemiş bir nesil, geleceğe daha ümidle bakmamızın bir teminatı değil midir? Üzüntüyle belirtelim ki, batılı araştırmacıların hem konuşma dili cihetiyle Türkçeyi, hem de bir yazı dili olan Osmanlı Türkçesini öğrenerek yaptıkları derli toplu araştırmalardan, bugün Osmanlı’nın torunlarından ancak İngilizce bilenler istifade edebilirken, bilimsel çevirileri (!) yapılan bu yabancı kaynaklar da, ne gariptir ki, bir sokak ötedeki kendi millî kütüphanelerimizi referans göstermektedir.

OSMANLICAYI ÖĞRENMEK 

Gönlünde millî harstan, kültürden bir nebze olsun hissesi bulunanların, içinde bulunduğumuz bu vaziyete üzülmemesi mümkün değildir. Osmanlıcayı öğrenmek, öz yurdunda kendi kültürüne yabancı kalmış bir neslin vicdan muhasebesinde, ecdadına ve tarihine karşı vadesi çoktan dolmuş bir fikir borcudur.

Toprağı olmayan zeminde ağaç yetişmediği gibi, köklerine sıkı sıkı yapışan ağaçlar olmazsa toprağın erozyona uğradığı bilinen bir gerçektir. İleri zamana meyve verebilmek için sağlam bir zemine, kendi öz toprağına sıkı sıkıya sarılan köklere ve her rüzgâra göğüs gerebilen bir gövdeye ihtiyaç vardır.

Evet, ağaçlar kökleri, milletler tarihi üzerinde yükselir. Tarihi ile bağını koparmış millet, köksüz ağaç gibidir. Ünlü Alman şairi Goethe, “En az üç bin yıl öncesini bilmeyen millet, gaflet uykusundadır” der.

Kemal Karpat da tarihi mahkumiyetten kurtarıp güncele taşımanın gereğine işaretle şöyle der: “Tarihi bir malzeme deposu, bir tecrübe kaynağı olarak görüyorum. Zaten tarih ancak insanların güncel yaşamlarıyla ilgili hale getirilirse mana kazanır, yoksa kupkuru bir zaman tarihi olur.”

Bizim zeminimiz, bin yıldır teraküm eden kültürümüzdür. Köklerimiz ise, o zemine tutunmamıza imkan tanıyacak harflerdir. İleri zamana meyve verecek genç neslin yetişmesine zemin hazırlamak için yapılabilecek en önemli çalışma da, bizleri yüz yılladır teraküm eden, biriken kültürümüzle bağlayacak harflerimizle barıştırmak, kaynaştırmak olsa gerektir.

MİLLİ EĞİTİM BAKANIYLA GÖRÜŞME

Bundan bahisle, bu ay dergimizde, Milli Eğitim Bakanımız Prof. Dr. Sayın Nabi Avcı’yı misafir ettik. Kendilerinden gençliğin tarihimiz ile buluşabilmesi için ne gibi çalışmalar yapıldığını sual ettik. Ve yapılan güzel çalışmaları siz kıymetli okuyucularımızla paylaştık.

Çılgın projelerin sadece günümüzde değil, tarihimiz boyunca var olageldiğine bir şahit de biz gösterdik. Küçükçekmece Gölü üzerinde yapılması planlanan bir çalışmayı sizlerle paylaştık.

Ve Çanakkale… Neden geçilemez olduğunu, aynı dirayetin bugün nasıl elde edilebileceğini paylaşmak istedik sizlerle. Gerçi kapakta her şey net izah edilmişti. Fakat kapı sadece giriş içindir. En net hali bile içerisinin gizemini bir derece hissettirebilir. Onun için okumaya devam etmelisiniz.

Çok muhterem Osmanlıca sevdalıları! “Osmanlıca öğrenmek zor değildir!”

Mehmet AYDOĞAN

Geyve Haber